Grigorij, dla swoich Grisza. Onże Mustang Wanted – niespokojny duch, nieustraszony „rufer”. Od niedawna również bohater Ukrainy. Z okazji Dnia Niepodległości swojego kraju, na iglicy 176metrowego budynku zawiesza niebiesko-żółtą flagę. Prowokacyjnie, ponieważ rzecz dzieje się w Moskwie, niewiele ponad kilometr od Kremla. 

Media obiega zdjęcie radzieckiej gwiazdy pomalowanej na niebiesko i żółto, ale nikt jeszcze nie wie, kto jest sprawcą bezczelnego „aktu wanalizmu”. Moskiewska policja szybko znajduje podejrzanych, mieszkańcy stolicy mogą spać spokojnie – w mieście nie grasują krwiożercy banderowcy. Aż do przedwczoraj, gdy Grisza na swoim profilu publikuje oświadczenie, w którym przyznaje się do winy. W zamian za uwolnienie niewinnych chce sam oddać się w ręce rosyjskiego wymiaru sprawiedliwości. „Powszechnie znanego ze względu na swoją uczciwość” – przekornie dodaje.

Jeżeli w tej chwili zastanawiasz się, kim do cholery jest Grisza, to prawdopodobnie nie oglądałeś jego filmów z podniebnych spacerów. Szybko nadrabiaj na kanale youtube >>. Ale to nie wszystko. Jeżeli już rzucamy trochę światła na postać naszego bohatera, warto opowiedzieć więcej.

Co jest bardziej straszne: wspinaczka na dach czy strzelanina na Majdanie? 

Ani dach, ani Majdan nie jest straszny. Po prostu żal było patrzeć, jak giną ludzie. Trafiłem akurat w momencie, gdy rozstrzelano Niebiesną Sotnię, byłem z ludźmi podczas tego ataku. Bestialstwo. Nie bałem się, że trafią we mnie, chociaż kule trafiały dość przypadkowo. Siedzę za drzewem, obok biegnie człowiek, kula trafia mu w pierś i ten od razu pada martwy. Obok mnie zginęło kilka osób, ktoś dostał, ja nie dostałem. Wszystko działo się bardzo szybko. *

Gwoli wyjaśnienia: Niebiesną Sotnią, czyli „niebiańskim oddziałem”, Ukraińcy nazywają poległych w walkach na Majdanie. Do największego pogromu dochodzi podczas działań snajperów. Rozstrzelanie walczących po stronie Majdanu staje się symbolem bezduszności państwa Janukowycza oraz punktem zwrotnym w procesie upadku byłego prezydenta.

Doświadczenie na Majdanie wzmacnia nacjonalistyczne poglądy Grigorija, w nowej Ukrainie przystępuje do batalionu ochotników Azow. Azow składa się głównie ze skrajnie prawicowych ukraińskich formacji (Prawy sektor, Patrioci Ukrainy). Tych separatyści ze wschodu nawet nie biorą do niewoli – kulka w tył głowy na miejscu. Żołnierze Azowa są najbardziej niebezpieczni, często torują drogę regularnej ukraińskiej armii na zajętych przez separatystów odcinkach. Ale wróćmy do Griszy.

Podejrzewam, że ujawnienie mocno nacjonalistycznych zapędów Grigorija nie przysporzy mu sympatii w Polsce, mimo, że wielu z nas chętnie dzieliło się informacją o „prztyczku w nos Putina”. Jednak ja poznając kulisy tej historii czuję ogromną ulgę. W jakim komforcie żyjemy, jeżeli kwestie patriotyzmu możemy już przenieść do poziomu społecznej odpowiedzialności, segregacji śmieci, udziału w wyborach. Bo tuż za miedzą do tego jeszcze długa droga, dla ojczyzny (niezależnie od strony barykady) niektórzy zaglądają śmierci w oczy.

Dzisiaj Ukraina obchodzi Dzień Niepodległości. Życzę, aby barykady padły, strzały ucichły, a pokój zagościł w domach i sercach.

* Z wywiadu dla Radio Svoboda (tłum. wł)

zdjęcia: www.mustang–wanted.com

Ostatni miesiąc jest jakimś szalonym kołowrotkiem, który turkocze, buja się na boki, podskakuje, ale wciąż jeszcze jest na tyle solidny, żeby nie zrywać nici. Potrzebuję wyciszenia. Dystansu. Odczuwam ogromny deficyt czasu na ciszę. Na milczenie. Na siebie. Tym bardziej staram się więc łapać ulotne myśli, chwile, które nadają temu światu sens.

Stoję na poboczu drogi. Po raz pierwszy zepsuło mi się auto, czuję się trochę zagubiona. Obok z rykiem przemykają dziesiątki, setki innych zadowolonych z siebie samochodów. Jestem sama, bateria w telefonie mi umiera, czas na panikę. Ale staje się. Spoglądam w górę i czas zwalnia.

Widzę, jak nad drogą, na tle zielonych drzew, unosi się puch z topoli. Białe okruchy szybują wraz z porywami wiatru. Czuję, że to piękno jest dla mnie, że widzę je tylko ja. Przypominają mi się białe podkolanówki i spacer aleją lipową, z mamą. W innej rzeczywistości, lata świetlne temu. Te dwa różne światy coś łączy – uczucie, że się jest w odpowiednim miejscu i w odpowiedniej chwili. Uczucie, które czyni cuda.

Tegoroczna wiosna jest bardzo szczodra. Stałam się smakoszem uczuć i emocji. Wiem już, jak smakuje poczucie bezpieczeństwa. Nawet jeżeli chwilowe, wnosi tyle spokoju, że można w nim się zatracić. Wiem, jak pachnie wzruszenie. Wiem, że przez przymknięte powieki widzi się więcej.

Oswajanie szczęścia – o tym chciałam dziś napisać. Będzie jednak nie na temat. A może na temat właśnie, tylko trochę inaczej. 

Czy naprawdę jesteśmy krajem, w którym nie ma perspektywy dla nikogo? Takie słowa padły wczoraj z ust pewnego sportowca po przegranym meczu. Przez facebooka, twittera, w rozmowach w tramwaju przelewają się potoki komentarzy. „Prawdę powiedział!” – grzmią jedni i chwalą za odwagę. Inni krytykują i zauważają, że takie słowa nie przystoją. I że wypowiedź jest zwyczajnie niedojrzała.

W dyskusję tę wpisuje się też list, opublikowany dziś przez serwis Wszystko co najważniejsze i podpisany skromnym „J.”. Nawet dobrze się składa, autorko, że nie podpisałaś się z imienia i nazwiska. Od lat staram się unikać toksycznych pesymistów, osób, którzy zamiast działać, wolą narzekać i umniejszać osiągnięcia innych.

Pominę pierwszą część listu, w której piszesz o swoim dziadku, o jego miłości do kraju i o tym, jak bardzo go kochasz. Fragment zdradza nam, czytelnikom, że jesteś bardzo wrażliwą osobą. Że na sercu leży Ci przyszłość naszego kraju. Stop, „waszego” – poprawiasz się. Bo „już podpisałam papiery w sprawie całkowitej zmiany obywatelstwa”. I od tego wątku chcę zacząć.

Jak się okazuje, od lat nie mieszkasz w Polsce. Nie ma w tym nic złego, takie mamy czasy, że swobodnie możemy przekraczać granice wielu krajów. Możemy wyjeżdżać i wracać po tygodniu. Możemy wyjechać i nie wrócić. O tym marzyliśmy 25 lat temu, o tym marzą dziś inne narody, których prawo do swobodnego przemieszczania się jest ograniczane. Cele tych wyjazdów są najróżniejsze. Jedni jadą przeżyć przygodę życia, inni – żeby zdobyć wykształcenie na wymarzonej uczelni. Jeszcze ktoś jedzie „za chlebem”, „za normalnością”, bo nie może znaleźć swego miejsca w Polsce, nie czuje się wystarczająco doceniany. Może jest zmęczony walką, może idzie na łatwiznę – nie mi oceniać. I nie jest istotne, dlaczego wyjechałaś z Polski. Istotne jest, że nie ma Cię tu na co dzień.

Przyjeżdżasz więc do Polski na kilka dni. I jak przez szkło powiększające widzisz wszystkie nasze, Polaków, przywary. Przepychamy się na jezdni, jesteśmy chamami, władza mało, że niewykształcona, to jeszcze niesprawiedliwa, pani na kasie opryskliwa… Smutne, że spotkałaś na swojej drodze takich ludzi. Jeszcze bardziej smutne jest to, że nie są niechlubnymi wyjątkami. Jestem w stanie wyobrazić Twoje rozczarowanie – kiedy wracam do Polski nawet po krótkich wakacjach w Europie, nieuprzejmość i gburowatość Polaków szczególnie kole w oczy. Zgadzam się, tak nie powinno być, może być inaczej! Ale co robisz? Topisz smutki w winie. I wracasz do siebie (nie chodzi mi, bynajmniej, o Polskę).

Brak dobrego wychowania nie jest jednak jedyną naszą bolączką.

Gdy kończyłam butelkę czerwonego, byłam tak pijana ze przez moment wydawało mi się, że w TV widzę Tomasza Adamka, startującego do Europarlamentu. Zapytany dlaczego chce brać aktywny udział w polityce odpowiedział, że ” Nie chce zabijać dzieci, że wierzy w rodzinę i Adam i Ewa byli ludźmi”… Wiedziałam, że nie powinnam tyle pić…

Niestety, taka jest prawda. Mamy w polityce oszołomów, ludzi z przypadku. Dlaczego? Bo, po pierwsze, mają do tego prawo. Znowu wrócę do wolności, o której pisałam wyżej. O tę właśnie wolność walczyło pokolenie moich rodziców ćwierć wieku temu. To dzięki nim do polityki mogą startować tacy Adamkowie, Polska Partia Przyjaciół Piwa czy Darth Vader. A po drugie, i najważniejsze, bo pozwalamy im do tej polityki wejść. I jeżeli taki Adamek trafi do parlamentu, to wstydzić się powinniśmy my, obywatele mający prawo głosu. Bo to nasz głos decyduje o tym, kto będzie nas reprezentować w instytucjach decyzyjnych demokratycznego państwa.

Z polityczną świadomością, z ogładą polityczną, z wiarą w możliwości społeczeństwa obywatelskiego jest u nas jeszcze dość słabo. Niektóre kraje Europy Zachodniej zaszczepiały to w mentalności swoich ludzi przez stulecia. Jedno pokolenie, jak widać, nie wystarczy, żebyśmy ich dogonili. Ale nie szukam wymówki, nie. Droga autorko listu, piszesz:

Boli mnie, ze cudowni ludzie jak mój Dziadek ryzykowali i poświęcali życie walcząc o Polskę od której ja muszę teraz uciekać… (…) Ze muszę znosić niekompetencje i chamstwo ludzi w sejmie, urzędzie na lotnisku czy w supermarkecie.

Otóż może Cię zaskoczę, ale niczego nie musisz. Nie musisz! Możesz nie godzić się na chamstwo i brak kompetencji, ja się nie godzę. Możesz spełnić swój obowiązek i zagłosować w wyborach, na kogoś, kto rzeczywiście będzie reprezentował Twoje interesy. Możesz wrócić do Polski i wychować swoje dzieci na uprzejmych ludzi. Ostatecznie możesz wyjechać i zostawić te wszystkie problemy za sobą. Sęk w tym, że przyznaję Ci rację, że nie jest idealnie. Że jest wiele do zrobienia. Że czasami jest smutno i można czuć się bezsilnym. Ale narzekanie, wytykanie błędów i kapryszenie niczego nie zmieni. Pan policjant nie nauczy się uprzejmości sam z siebie, dyrektor szkoły, o której piszesz, też nie zmieni poglądów z dnia na dzień. Chyba, że takim jak oni pokażemy, że może być inaczej. Że już powoli jest inaczej.

Widzę w Polakach pęd do lepszego życia. Jeżeli gdzieś jest lepiej, zastanówmy się, dlaczego tak jest. Wyciągnijmy wnioski i spróbujmy przenieść to na nasz grunt. Nie od razu Rzym zbudowano. Nie od razu Polska stanie się połączeniem skandynawskiego dobrobytu, niemieckiego porządku i uprzejmości Walijczyków. Brzmi to patetycznie, ale wierzę, że ten proces budowy zależy w ogromnej mierze od nas, od pojedynczych komórek, składających się na organizm państwa.

I jeszcze piszesz:

Przepełnia mnie żal, okropny żal, że mój kraj nie jest mi w stanie zapewnić dobrej przyszłości, że wstydzę się bycia Polką (…)

Ty jesteś kowalem swojego losu. Ty masz wpływ na to, jakie będzie jutro. Jakie będzie kolejne pokolenie. Twój dziadek walczył o to, co mamy dziś. O to, żebyś Ty mogła przejąć po nim pałeczkę i jeśli tylko zechcesz, budować dalej. Nie chcesz? Twój wybór. Masz do tego prawo. Ale Twoje poczucie wstydu bycia Polką znajduję głęboko niesprawiedliwym. Bo zmiany zaczynają się od nas. To z miliona nas składa się społeczeństwo. Przykro mi to pisać, ale w moich oczach jesteś jedną z tych ludzi, których tak bardzo krytykujesz. Jedną z tych osób, za które tak się wstydzisz.

Siedzę w środku ogromnej wrzawy. Ktoś robi kanapki, ktoś rozlewa do filiżanek wino własnego wyrobu, jakieś przekrzykiwania, każdy każdemu wchodzi w drogę. Nagle przestaję słyszeć wrzawę i widzę przed sobą ją. Nagą prawdę. Jestem zupełnie trzeźwa i widzę ją zupełnie wyraźnie. Ten moment jest niemal namacalny. Jakaś metafizyka, olśnienie. 

Uświadamiam sobie niesamowitą rzecz. Wiedza, jaką posiadam, taka pozwalająca mi zarówno porozmawiać z kimś na jakiś temat i taka umożliwiająca wykonywanie mi swojej pracy, nie pochodzi ze szkoły. Ani tym bardziej z uniwerku. Jest wynikiem spotkania na swojej drodze dziesiątek, setek, a może i kilku tysięcy niezwykłych ludzi. Takich, co nie tylko mówią, ale starają się, żebyś rozumiał. Którzy żyją pasją i chętnie się nią dzielą. Naiwnych głupców, którzy podejmują się spraw przegranych i wychodzą zwycięzcami. Którzy przekraczają narysowane w naszych umysłach granice. Którzy wierzą w jutro.

Ba, nie tylko wiedza. Rezultatem tych spotkań i rozmów, przelotnych, do białego rana, przy obiedzie, przy piwie – rezultatem jestem ja. Ten człowiek, którym jestem. I w tym momencie jestem tu, gdzie muszę być. Bo gdybym była gdzieś indziej, coś by nie zatrybiło i świat by się skończył. Znowu zaczynam słyszeć rozmowy, docierają do mnie słowa, pytania, urwane zdania. Cudowność.

Dziś poznałam człowieka, o którym niedawno pisały gazety na całym świecie. Okazał się być niezwykle zwyczajny i bezpośredni. Wczoraj poznałam kogoś, kto mógłby być księgowym lub nauczycielem, okazał się być wolontariuszem na ukraińskim Euromajdanie. Przedwczoraj spotkałam chłopaka, który po raz pierwszy przyjechał do Europy. Zobaczyłam mój kraj z zupełnie innej perspektywy. Dzień przed przedwczoraj poznałam… mogłabym tak bez końca. A każdy z nich czegoś mnie nauczył. Czyż nie cudowność?

Puentę dopiszcie sobie sami. Ja już nie muszę, bo wiem. Nie wymieniłabym mojego życia na żadne inne.

W czasach, gdy jeszcze wszystko było możliwe, młoda piękna dziewczyna o imieniu Egle wybiera się nad jezioro. Czuje się zupełnie bezpiecznie – w końcu zna tu każdy kamyczek, każde drzewo rosnące dokoła. Niespodzianka czeka ją po kąpieli – w ubraniu pozostawionym na brzegu znajduje węża. A ten przemawia do niej ludzkim głosem.

– Oddam twą suknię, ale musisz mi obiecać, że zostaniesz moją żoną – szepcze wąż. I wije się tak, że Egle nie może nawet sięgnąć po swoje ubranie. Nie ma wyjścia – Egle daje słowo, ale w myślach śmieje się z tej obietnicy. Żoną węża? Tego świat jeszcze nie widział!

Szybko zapomina o złożonym przyrzeczeniu, wyobraźcie więc jej zdziwienie, gdy za trzy dni i trzy noce do domu jej rodziców przybywa orszak tysiąca węży. A każdy woła ją po imieniu. „Egle… dałaś słowo…”. Ojciec, matka, bracia, wszyscy zaczynają zastanawiać się, jak oszukać węże i uratować swoją ukochaną jasnowłosą chlubę rodziny. A może by tak otulić welonem gąskę? Albo owcę? Albo prosię? Wąż się nie pozna, bo jak!

Trzy razy próbują. Trzy razy fortel zostaje odkryty. Węże zaczynają się niecierpliwić. „Egle… dałaś słowo” – donosi się z podwórka. Żegna więc rodzina swoją córkę i siostrę, łzy roni, ubiera w najpiękniej tkaną suknię. Wężowisko się kotłuje i unosi pannę młodą ze sobą. Czy kiedyś wróci jeszcze do swojego rodzinnego domu?

Wężowy orszak zmierza do jeziora, na brzegu którego niedawno Egle tak lekkomyślnie złożyła obietnicę, której spełnić zupełnie nie chciała. Ale zamiast węża, wita ją rosły młodzieniec, najprzystojniejszy, jakiego w życiu widziała. Król węży, Žilvinas. To on ma zostać jej mężem. To jemu jest obiecana.

Po hucznym weselu, Žilvinas zabiera Egle do swojego podwodnego królestwa. Życie płynie w miłości, dostatku i sielance. Mija siedem lat i choć Egle bardzo kocha swojego męża, ogromnie tęskni. Chciałaby zobaczyć rodziców, odwiedzić braci. Pomysł ten zupełnie nie podoba się jej małżonkowi, więc zezwala na opuszczenie wężowego królestwa pod jednym warunkiem – Egle spełni trzy niemożliwe do spełnienia zadania. Utka niekończącą się nić. Upiecze chleb bez użycia naczyń. Zużyje żelazne botki.

Egle się nie poddaje. Dla niej nawet niemożliwe jest możliwe – przecież zaślubiny z wężem również wydawały się niemożliwe. Zwraca się więc po pomoc do wiedźmy, wspólnymi siłami spełniają warunek króla. A Žilvinas nie ma innego wyjścia, jak spełnić swoją obietnicę. Zanim jednak Egle wybywa do rodziny, król węży zdradza, jak można go przywołać.

– Kiedy wrócisz na brzeg jeziora, wypowiedz te słowa trzykrotnie, a przyjdę po ciebie – szepcze jej na ucho. Egle wyjeżdża.

Ach, co to była za radość! Święto w całej wsi! Wszyscy już ją opłakali, pogodzili się z okrutnym losem i oto los ten oddał ją z powrotem! Siedem dni Egle spędza w rodzinnym domu, opowiadając o podwodnym królestwie, o swoim nowym życiu, o wspaniałym mężu. Zdradza też, że Žilvinas przyjdzie po nią na brzeg jeziora, gdy tylko wypowie tajne hasło. Gdy sen ją zmorzy, bracia zbierają się na naradę.

– Nie pozwolę, żeby wróciła do tego potwora – szepcze jeden.

– Co to za życie z dala od rodziny, od ludzi! – oburza się drugi.

– Musimy ją ratować, musimy działać – postanawia trzeci. Wymykają się po ciemku z domu, a ich zbrodnicza ścieżka prowadzi w stronę mieniącej się w świetle księżyca tafli jeziora.

Następnego dnia Egle pakuje prezenty dla ukochanego, żegna się z domownikami. Będę tęsknić, woła, nie rońcie łez, jeszcze was odwiedzę, na pewno! I jedzie wydeptaną ścieżką, czuje już zapach wody, słyszy szum fal. Staje na brzegu, ciepła woda łaskocze jej stopy. Egle wypowiada umówione hasło. Raz, i drugi, i trzeci…

Wtem woda w jeziorze czerwienieje. Staje się gęsta i purpurowa. Jak krew. Nikt na nią nie czeka. Nikt po nią nie przyjdzie. Egle zaczyna rozumieć, co się stało. Z rozpaczy pęka jej serce.

Gdy zaniepokojeni brakiem powrotu Egle bracia udają się na brzeg jeziora, znajdują jej ciało unoszące się na falach. Za późno na pomoc. Widzą, jak długie jasne włosy połyka głębina.

Litewska baśń o Egle i królu węży jest najsmutniejszą baśnią jaką kiedykolwiek słyszałam. Istnieje kilkadziesiąt jej wersji, mniej lub bardziej krwawych, mniej lub bardziej napełnionych symboliką. Ale zawsze kończy się tak samo. Etnolodzy dopatrują się wielu znaczeń w słowach, w zachowaniu bohaterów. Ale dla mnie ta opowieść ma jeden morał. Nie wszystko złe, co się być takim wydaje. I nie warto uszczęśliwiać na siłę. 

Gdy w listopadzie w sklepach zaczynają grać „Last Christmas”, a na mieście pojawiają się pierwsze świąteczne dekoracje, nieraz słychać głosy oburzenia – że za wcześnie, że do świąt jeszcze ponad miesiąc, że to nie ma sensu. Ale pomijając marketing świąteczny i szał zakupów, w który już wtedy delikatnie zaczynają nas popychać centra handlowe, kiedy jak nie na przełomie listopada i grudnia pozwalać sobie na cieszenie się z tej niezwykłej atmosfery?

Momentem, gdy uświadamiam sobie, że już dawno powinnam była zacząć myśleć o prezentach i Świętach są… Mikołajki.  Tak, co roku 6 grudnia nadchodzi z zaskoczenia i z lekkim zawstydzeniem odwdzięczam się za znalezione pod drzwiami łakocie dopiero wieczorem. Zawsze tłumaczę sobie, że w moim kraju Mikołajek nie obchodzono, więc łatwo zapomnieć, jednak wymówka ta staje się coraz mniej wiarygodna.

Po Mikołajkach zaczyna się prawdziwy sajgon. Pierwszy tydzień grudnia to ostatni dzwonek, żeby zamówić prezenty online i nie wyczekiwać listonosza z większą niecierpliwością niż pierwszej gwiazdki. Jeżeli prześpimy ten moment, zostają sklepy, a tam… tydzień przed Świętami lepiej nie wchodzić. Do czego zmierzam – przypomnij sobie te wszystkie przedświąteczne gorączkowe przygotowania. Zawsze jest to samo – w biegu, w pośpiechu, w pracy szybciej-szybciej, żeby mieć wolniej między Bożym Narodzeniem a Sylwestrem, po pracy w korku i w tłumie po zakupy, po prezenty, planowanie, wydawanie, masakra, jak to młodzież mówi. A gdzie czas i miejsce na chłonięcie zapachu pierników? Oglądanie bombek na choinkach, spacer nad zimowym morzem?

Dlatego uwielbiam, gdy już w końcu listopada na mieście pojawiają się choinki. Światełka i sztuczny śnieg na wystawach sklepowych. Odpowiedni wystrój w kawiarniach. To jest ten czas, kiedy świąteczna atmosfera jeszcze nie męczy, jeszcze nie przypomina o kupnie karpia i rodzinnym zlocie. Czas, gdy latte z bombkami wprawia w pozytywny nastrój i kiedy jeszcze się wydaje, że w tym roku Święta będą spokojniejsze i nie tak zabiegane. Nie będą, ale ten moment nadziei i wiary jest cudowny.

Dlatego jeżeli zadajesz sobie pytanie, czy to już czas i pora, odpowiadam – to czas najwyższy! Jeżeli chcesz nacieszyć się choinką, cynamonem, pieczonymi jabłkami – zacznij dziś. Zacznij teraz. Bo jutro tłumy ludzi odbiorą ci to, co najfajniejsze – spokój i dziecięcą radość.

* Zdjęcia mojego autorstwa, Cafe Restaurant Cynamon

Znalazłam dziś chusteczkę. Nie jakąś tam wymiętoszoną chusteczkę higieniczną. Taką prawdziwą, bawełnianą, z kwiatkami na brzegach. Ładnie złożoną w kostkę. Obawiam się, że pokolenie dzisiejszych piętnastolaktów nawet nie wie, do czego takie coś może służyć. 

Najczęściej widuję większe, w kratę, męskie. Być może dlatego, że mężczyźni jakby bardziej przywiązują się do tradycji. A może dlatego, że to nie oni muszą je prać i prasować. Anyway, znalazłam chusteczkę białą, z kwiatkami na brzegach. Starannie poskładaną. Wyciągnęłam ją z kieszeni trzydziestoletnich spodni-dzwonów, które postanowiłam uprać przed sesją zdjęciową. I tak moje myśli pobiegły od chusteczki do spodni, od spodni do dalekiej przeszłości.

Dziś mamy wszystko jednorazowe. Jednorazowość ta, początkowo niezwykle potrzebna (np. ze względów higienicznych i zdrowotnych) rozrosła się do takich rozmiarów, że brakuje nam szacunku. Szacunku do rzeczy, bo jak się popsuje, to się kupi nowe. I coraz częściej – do ludzi. A wspomnienia? Wspomnienia zastąpiły zdjęcia na facebooku. Nie piszemy listów, nie wysyłamy kartek. Wszystko wyrzucamy. Bo i po co mielibyśmy to zachować? Bo i czasu, żeby wspominać, żeby do tego wracać – jak kiedyś, długimi zimowymi wieczorami – czasu nie mamy. W pędzie, w biegu. Ja też taka jestem. Jestem totalnym mainstreamem, jeśli chodzi o pośpiech, o zapominanie, o brak czasu. Nienawidzę tego. Tylko czasami mam chwile, że ten czas się zatrzymuje. Na moment widzę wszystko jakby przez rozrzedzone powietrze w górach. I uświadamiam, że nie tędy droga. Ale trwa to przez moment, za chwilę znowu wracam do poprzedniego nurtu. Śmiertelna pułapka.

Tęsknię za wielorazowością, za akuratnością. To trochę smutne, że za trzydzieści lat nie będę mieć przy sobie nic z tego, co mam dziś. Bo żyję w świecie jednorazówek.

To było lato, które trwało wieki, z krótkimi przerwami na zimę i szkołę.

Rower dziadka, większy ode mnie, moje porozbijane kolana i podrapane ręce. Nie boli, kto by zwracał uwagę na takie bzdury. Stodoła, do której dziadkowie zwożą siano. Góra siana na wozie, przewiązana plecionym sznurem, na górze my. Koń, zadbany. Ojciec czasami jeździ nim konno. Bez siodła, ot tak, kilka minut na przełaj. Grabie do siana duże, całe drewniane, „ząbki” strugane przez dziadka. Pola aż po horyzont, przecięte jedynie koleją. Jak zamek błyskawiczny. W nocy dźwięk przejeżdżających pociągów niesie się po tych łanach zboża, nie skoszonych jeszcze trawach, aż do domu.

Dom. Stary, wybudowany przez pradziadka. Z piecem kaflowym, drewnianą werandą. Otoczony zadbanym ogrodem. To tu zaczytuję się w Ani z Zielonego Wzgórza. Od frontu kwitnie cała armia kwiatów. Róże, bratki, piwonie. Te ostatnie w kolorze fuksji, zawsze największe. Obok „sklep”, jakby ziemianka, strome schodki w dół. Królestwo przetworów, kompotów. I góra ziemniaków. Na drągach kiełbasy domowego wyrobu. Zimno, ale kto by zwracał uwagę na takie bzdury.

Studnia. Zawsze się jej bałam. Wiem, że jest głęboka i znam historie, że gdzieś czyjeś dzieci wpadły do podobnej i utonęły. Nieduży sad, krępe jabłonie. „Papierówki” dają jabłka blade, ale smaczne. Inne często bywają kwaśne, ale kto by zwracał uwagę na takie bzdury. Za sadem pola, aż po horyzont. Te same, po których niesie się dźwięk przejeżdżającego pociągu. W szczególnie upalne dni biorę miskę i zbieram szczaw – na chłodnik. Krowy, chyba dwie. Mleko, przecedzone do dzbanka przez białą gazę, z pianką. I my, pijemy tak, że tylko słychać nasze grdyki. Dziś nawet w to nie wierzę.

Nie wspinam się na drzewa, nie ma na to czasu. Skaczemy w sianie jak na trampolinie. Zbieram jajka w kurniku. Biorę pisklęta na ręce, choć nie za często, bo te mogą mojej miłości nie przeżyć. Kociaki, szczeniaki – dla wszystkich jest miejsce. Długie wieczory, pachnące, spokojne. Kromka białego chleba, z gęstą wiejską śmietaną, posypaną cukrem. Zacierka, kluski z mąki zalanej wrzącą wodą. Im większe, tym lepsze.

Dom w kolorze żółtym. Dywan na ścianie, jelenie na rykowisku. Dziadek i jego historie, słucham z oczami jak spodki. Serce mi zamiera za każdym razem, gdy koń zaczyna parskać, bo to znaczy, że w kniei czają się wilki. W piecu – drożdżówka, najlepsza na świecie, pachnie całą noc. Z rana rześkie powietrze wpada przez otwarte okna i drzwi. Koty, skradające się do stolika z walerianą. Koty piją mleko, to samo, co i my, prosto od krowy. Rzadko dają się głaskać.

Jeżeli gdzieś jedziemy, to na krótko, chyba, że do lasu. Na poziomki i czarnice, tak mówią u nas na borówki. Borówki się zbiera do metalowego dzbanka, poziomki – na słomkę. Ale nigdy mi się nie zdarza uzbierać tyle, żeby mieć z czym wrócić do domu. Wszystko zjadam  na poczekaniu.

Przygoda zaczynała się już po przekroczeniu progu.