Wieczorem, gdy słońce zajdzie i na niebie odcinają sylwetki dwóch wież Sea Towers, tuż przy plaży miejskiej niebieskim światłem świeci teatralna duma Gdyni – Teatr Muzyczny. Każdy też wie, jak dotrzeć do Teatru Miejskiego – wizualnie przeciwieństwo Muzycznego, ale w sezonie wychodzi poza własne mury i wystawia sztuki na plaży. Jest jednak jeszcze jedno miejsce, bez którego Gdynia Teatralna nie byłaby kompletna: Teatr Gdynia Główna.

„Spocznij, strudzony wędrowcze” – zdają się mówić afisze, rozwieszone w holu dworca Gdynia Główna. Obok turkoczą walizki na kółkach, ktoś klnie pod nosem słysząc zapowiedzi opóźnień, ktoś śpieszy na peron. A tuż pod nim ciągną się korytarze, do których zapraszają wspomniane afisze.

Na spektakl w podziemiach gdyńskiego dworca po raz pierwszy zabiera mnie kolega. Trochę się niepokoję, bo nie wiem czego się spodziewać – w sali nie ma widocznego rozgraniczenia na scenę i widownię. Za chwilę ktoś widzom proponuje herbatę, kawę, zaczynamy pogawędkę, atmosfera się rozluźnia. Podobnie, na luzie, jest na zapleczu Teatru, gdzie wpadam porozmawiać o Gdyni Głównej. Jestem niezwykle ciekawa, jak taki teatr wygląda „od kuchni”.

Wszystko zaczęło się od przestrzeni na dworcu, którą miasto chciało przeznaczyć na działalność kulturalną. Reżyserki i aktorki Ida Bocian i Ewa Ignaczek miały wizję – wyjść do ludzi ze sztuką w miejscu, gdzie najmniej się tego spodziewają. W formie, nowoczesnej i interdycyplinarnej. Dlatego na poziomie -1 gdyńskiego dworca grane są nie tylko sztuki teatralne, ale funkcjonuje także galeria artystyczna.

„Teatr Gdynia Główna to również Poczekalnia Idei” – opowiadają mi w biurze teatru. Co znaczy, że każdy młody artysta może przyjść tutaj ze swoim pomysłem i współtworzyć program. Teatr jest otwarty na dobre pomysły, dlatego czasami aktorzy sami decydują, co chcieliby pokazać widzom. Tak, na przykład, powstało „Wielkie Ciasto„.

Przy wejściu uwagę zwraca ściana z portretami – tutaj „wisi” cała siedmioosobowa ekipa Teatru Gdynia Główna. A raczej „wisiała”. „Zdjęcia zaczęły spadać i postanowiliśmy, że chcemy sprawdzić, kto się utrzyma najdłużej” – śmieją się moi rozmówcy. Taka właśnie jest Gdynia Główna – spontaniczna, pomysłowa, odważna.

Teatr Gdynia Główna odwiedza bardzo zróżnicowana widownia. Podczas festiwalu Open’er wielu zmokniętych deszczem gości znalazło tu gorącą herbatę i miejsce na pogaduchy. Jest też coś dla dzieci: w niedzielę dla najmłodszych przygotowane jest i dobra zabawa i dobry teatr.

W Teatrze Gdynia Główna obejrzałam m.in. Epitafium dla władzy, sztukę inspirowaną myślą Cesarza Kapuścińskiego. Przyznam, że wciągnęła mnie tak bardzo, że ani razu nie spojrzałam na zegarek. Kiedy się przyjdzie nieco wcześniej, można sobie wybrać wygodną poduchę do siedzenia, a dzięki przesympatycznej ekipie Teatru, czuję się na widowni niemal jak w domu.

Teatr Gdynia Główna jest świetną alternatywą dla tradycyjnego klasycznego teatru: sztuki grane na dworcu, balansują na granicy klasyki i sceny offowej. Jest to też miejsce, do którego można przyjść po prostu pobyć. Usiąść w cieniu reflektora, posłuchać dudnienie kroków na górze. Jest w tym szczypta magii, jakby odkrycie innego wymiaru tuż obok tego dworcowego śpiesznego życia.

Dwa budynki, w których dojrzewały ciekawe pomysły startupowców, kilka lat temu zaczęły się rozrastać, przepoczwarzać. Z kokonów rusztowań wyłoniły się metalowo-szklane motyle – nowy Pomorski Park Naukowo – Technologiczny. Miejsce, które kumuluje w sobie kreatywną energię i uwalnia w postaci udanych projektów i działań. Jednym z miejsc, którego działania w sposób kreatywny zmienia miejską przestrzeń, jest Centrum Designu Gdynia. 

Centrum poznałam parę lat temu poprzez Gdynia Design Days, doroczny festiwal designu promujący twórców i projektantów, przekuwających innowacyjne nietypowe projekty w przedmioty użytkowe. Festiwal odbywa się w pierwszej połowie lipca i wychodzi poza mury PPNT: w różnych lokalizacjach Gdyni organizowane są spotkania, warsztaty, targi oraz inne warte uwagi działania. Jednym z ciekawszych miejsc do odwiedzenia jest zazwyczaj wystawa prototypów. Zawsze w jakiś sposób korespondują z nadmorskim gdyńskim klimatem i w tym roku moim prywatnym hitem była ławka do moczenia nóg w Bałtyku >>.

Kolejnym projektem, którym się szczerze zachwyciłam, jest RE:DESIGN – efekt współpracy Traffic Design i Centrum Designu. W rezultacie warsztatów, pracy projektantów i grafików w Gdyni wprowadzono kilka wizualnych zmian. W tych projektach najbardziej lubię prostotę, taką z budynku YMCA. Przy okazji z fasady zniknęły tak znienawidzone przeze mnie kolorowe szpecące banery! Budynek YMCA z przełomu lat 40/50 znajduje się przy ul. Żeromskiego 26.

Zupełnie niedawno transformację przeszedł też przystanek SKM Gdynia Redłowo. Choć nie było to najbardziej zaniedbane miejsce (jestem szalenie ciekawa, czy ktoś podjąłby wyzwanie, jakim jest przystanek na Grabówku), nowe oblicze Redłowa bardzo mi się podoba. A najbardziej zaskakującym elementem jest chyba dymek przy kasie biletowej, który potrafi powiedzieć coś miłego dla każdej mijającej go osoby.

Centrum Designu Gdynia realizuje wiele innych, nietypowych projektów, na przykład spotkania i dyskusje pt. Tematy Trendowate czy konkurs Gdynia City Transformers. Wszystkie zwycięskie projekty zostały wdrożone w życie. Przetransformowane w konkursie kolorowe skrzynki energetyczne znajdują się na ul. Świętojańskiej, a stylowy pawilon handlowy do sprzedaży sezonowej gdyńskich pamiątek gości latem w okolicy Skweru Kościuszki. Projekt nowych śmietników trafił na plażę Śródmieścia – są na tyle estetyczne i pasują do tego miejsca, że zupełnie nie musiałam usuwać ich ze zdjęć do lookbooka, który robiłam latem.

Wszystkie działania i wydarzenia można śledzić na stronie Centrum. Co więcej, w przeważającej większości można brać udział zupełnie bezpłatnie – spotkania, dyskusje, wykłady na temat projektowania i ulepszania przestrzeni miejskiej zainteresują nie tylko urbanistów.

Na koniec tego długiego tekstu, w nagrodę dla najcierpliwszych, razem z miastem Gdynia przygotowałam niespodziankę. Konkurs!

Tydzień temu pisałam o gdyńskim Skateparku – miejscu, w którym spędza wolny czas coraz więcej młodzieży, dokąd przychodzą całe rodziny. Gdynia w zanadrzu ma jeszcze kilka miejscówek, gdzie fajnie przyjść z przyjaciółmi lub rodzicami. Na przykład EXPERYMENT. Ogromna przestrzeń wystawowa, łącząca zabawę z nauką, umożliwiające w sposób naturalny zrozumieć wiele na pierwszy rzut oka niezrozumiałych zagadnień z dziedziny fizyki, chemii, medycyny. Ostatnio centrum poszerza swoją ofertę również o wieczory tematyczne, warsztaty, pokazy filmowe i spotkania dla najmłodszych. Bardzo lubię to miejsce i chciałabym kogoś z Was zaprosić do EXPERYMENTU. 

Mam trzy zaproszenia dla 4 osób do Centrum Nauki Experyment – dla całej rodziny lub grupy przyjaciół. Aby je otrzymać, wystarczy zdradzić w komentarzu lub mi na maila (ana.matusevic[at]gmail.com) swoje ulubione miejsce do spędzania wolnego czasu w Gdyni. Wśród Waszych wiadomości wybiorę te miejsca, które zapragnę odwiedzić – i to zrobię, a autorów nagrodzę. Na wiadomości i komentarze czekam do 10 listopada.

Gdynia zdaniem blogerów >>

Gdynia, jako miasto bardzo młode, nie dorobiło się jeszcze osobnej dzielnicy, w której przeważałyby pracownie młodych projektantów i artystów. Kreatywnym życiem tętni Śródmieście, ale trzeba wiedzieć, dokąd zajrzeć. Dziś chcę Wam pokazać pracownie trzech moich ulubionych gdyńskich projektantek. Chodźcie za mną!

Ulica Kilińskiego, przy której znajduje się butik i pracownia Misstery, łączy dwa światy. Z jednej strony jedna z głównych ulic Gdyni – Świętojańska, z drugiej – spokojne uliczki, prowadzące do parku lub nad morze. Butik Misstery jest dokładnie po środku, a odkryłam go kiedyś zupełnie przypadkowo.

„Kilińskiego to moja ulubiona ulica w Gdyni, ma w sobie to „coś”, ma duszę.„ – zdradza Beata Kołodziejska. To ona tu tworzy i rządzi w Misstery. Beata jest gdynianką od 30 lat. Opowiada, że swoją pracownię chciała otworzyć koniecznie w tym mieście i tak też się udało. W okolicy swoje pracownie mają kuśnierz, modystka, gorseciarka. Zawody, które odchodzą w zapomnienie, spotykają się w jednym miejscu. Przypadek?

Beata, choć sama nie jest zawodową modystką, kontynuuje najlepsze tradycje tego rzemiosła. Początki nie należały do najłatwiejszych. Artystyczna dusza po humanistycznych studiach, sztuki tworzenia nakryć głowy uczyła się się od podstaw samodzielnie, od czasu do czasu podglądając pracę innych.

Dzisiaj sama pracuje nad konstrukcją, na własnych formach tworzy toczki. Ta praca nad formą jest najtrudniejsza, ale Beata przyznaje, że daje najwięcej satysfakcji. Nakrycia głowy wracają do łask – modne są kapelusze, czapki, natomiast toczki najczęściej panie kupują na specjalne okazje. Te z metką „Misstery” powstają od podstaw u Beaty. W pracowni pełno jest różnego rodzaju ozdób, wstążek, woalek, sprowadzanych specjalnie do projektów Beaty z zagranicy. Z kolei wełniane czapy powstają we współpracy z marką Prulla, twórcami dzianinowych dodatków i ubrań.

Wszystkich, kto ma ochotę podejrzeć „od kuchni”, jak powstają autorskie nakrycia głowy, Beata zaprasza na Kilińskiego 8 – tej pracowni nie da się przegapić! Trochę inaczej jest z pracownią Marty Misiuro, autorki szklanych postaci o dużych smutnych oczach.

Marta prowadzi mnie do pomieszczenia za grubymi stalowymi drzwiami. „Ta piwnica jest jednocześnie schronem” – tłumaczy. A ja zaczynam zastanawiać się nad tym, jakie jeszcze tajemnice skrywa Gdynia?

Najbardziej charakterystycznymi pracami Marty są postaci wytapiane ze szkła w temperaturze 1600 stopni. Pracuje w technice, której nie stosuje nikt inny w Polsce. Do pracy potrzebuje specjalnego palnika, ten zajmuje honorowe miejsce w pracowni. Najpierw pod wpływem ognia powstaje szklana kulka, przypominająca bańkę mydlaną, a potem Marta nadaje jej kształt. Jelonka lub swojej autorskiej laleczki…

Co ciekawe, każda laleczka jest inna i żadna nie ma imienia. Nadanie imienia Marta pozostawia tym, którzy zdecydują się je przygarnąć. A jest to bardzo łatwe, ponieważ tajemnicze dziewczyny można znaleźć nie tylko w biżuterii, lecz i na koszulkach.

Marta mieszka w Gdyni „od zawsze”. Najpierw Kamienna Góra, przerwa na osiedle z blokami i teraz ponownie powrót w okolice Śródmieścia. „Codziennie bywam nad morzem. Gdynia jest dla mnie najlepszym miejscem na ziemi” – przyznaje. Podczas naszej rozmowy w pracowni okazuje się, że łączy nas nie tylko miłość do miasta, ale i… wspólne pochodzenie. Babcia Marty była wilnianką!

Pracownia Marty znajduje się przy ul. Słowackiego 58. Aby do niej trafić, należy skontaktować się z Martą mailowo lub telefonicznie.

Kolejną pracownią, którą koniecznie chcę pokazać, a której właścicielka również znalazła w Gdyni swoje miejsce na ziemi, jest torebkownia Mana Mana.

Z Marceliną Rozmus miałam przyjemność pracować przy okazji kilku sesji fotograficznych  Naturalnie, podpytałam Marcelinę, dlaczego torebki? Czeka mnie zaskoczenie. Torebki są, jak sama Marcelina przyznaje, projektem ubocznym wobec tego, co rzeczywiście początkowo chciała tworzyć.

„Od wieków nie kupowałam sobie torebek, nic mi się w sklepach nie podobało. W końcu więc mogę sama wymyślić to, co chcę mieć. I dokładnie to samo dawać wszystkim moim klientom” – tłumaczy.

Niedawno pracownia się powiększyła i z zaplecza wyszła na światło dzienne. Teraz każdy odwiedzający (bo, trzeba przyznać, Mana Mana noszą nie tylko kobiety) może zobaczyć, jak torebki powstają. Od pomysłu, szkicu, aż do ostatniego szwu. Tutaj też realizowana jest sprzedaż internetowa – kurier każdego dnia odbiera naręcze paczek.

O tym własnym miejscu na ziemi nie żartowałam. Mama Marceliny pochodzi z Węgier. I choć w dawnych czasach w jej kraju niczego nie brakowało, w odróżnieniu od Polski Ludowej, przyjechała tu za miłością. Nie znała języka ni w ząb, jednak z ogromnym zaangażowaniem i determinacją nauczyła się polskiego samodzielnie. „Trudno mi nawet wyobrazić, jak musiało być jej trudno sprostać temu wszystkiemu” – opowiada Marcelina. A ja wiem, po kim twórczyni Mana ma ten zapał do życia.

Tradycyjnie, na koniec pytam też o ulubione miejsce w Gdyni. Okazuje się, że wcale nie jest to pytanie łatwe. Marcela do żadnych lokali nie chodzi, jada w mlecznym barze. Natomiast miasto lubi oglądać z zadartą do góry głową i snuć się po mniej nieznanych zakamarkach Śródmieścia. „Gapię się na balkony, okna i wyobrażam sobie, co jest za nimi, – zdradza. – Nawet, gdy z kimś jadę pociągiem lub gdy mijam kogoś obcego na ulicy, lubię doopowiadać o tych osobach różne historie. Zastanawiam się, dokąd taki ktoś jedzie, albo na czym się zna.”

Może Marcelina i nie potrafi wymienić ulubionego miejsca w Gdyni, ja za to potrafię wskazać moją ulubioną Manę. A pracownię znajdziecie pod adresem ul. 3 Maja 20, w podwórku za żelazną bramą.

Znacie inne ciekawe pracownie warte odwiedzenia? Dajcie znać, a na pewno je odwiedzę i opiszę na JakMalowanym.

Gdynia na moim blogu: alternatywna trasa rowerowa | kolor, dźwięk, słowo | nieznane plaże | moje miasto 

Babie lato potrafi namieszać w głowie. Kiedy budzi mnie słońce i rąbek błękitnego nieba, widoczny przez okno, rower zaczyna niespokojnie przebierać pedałami. Telepatycznie przekazuje kategoryczny sprzeciw schowania go do piwnicy. „To jeszcze nie pora” – woła. Nie mam więc wyjścia – jedziemy na wycieczkę!

Sąsiedztwo Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego daje pole do popisu. Można zaplanować krótkie rowerowe spacery lub podążyć jednym z dłuższych szlaków, wędrując na przykład do Wejherowa. Albo odwiedzić dalsze dzielnice miasta, docierając do nich leśnymi ścieżkami.

Przez miasto prowadzi kilkanaście ścieżek rekreacyjnych, a rowerowe ścieżki komunikacyjne w sumie liczą ponad 50km. Najdłuższa prowadzi od Warszawskiej aż do granic miasta z Rumią.

Jednak moja ulubiona trasa wcale nie wiedzie przez malownicze pagórki. Nie ujrzysz tu dzików ani wiewiórek. Moja trasa w klimacie przemysłowym prowadzi przez jedną z głównych arterii Gdyni, zbacza do zaniedbanej części Pogórza, skręca na miłe oku blokowiska z wygodnymi ścieżkami rowerowymi, aż w końcu wyjeżdża na prostą wzdłuż ulicy Janka Wiśniewskiego.

Start – przy Akademii Morskiej w Gdyni. Wzdłuż Morskiej prowadzą ścieżki rowerowe – raz po jednej, innym razem po drugiej stronie ulicy. Po przejechaniu pod estakadą, skręcam w prawo na Chylońską. Tutaj ścieżka rowerowa się kończy, ale ten odcinek nie jest długi. Prowadzi między blokami i podwórkami, żeby po chwili skręcić w prawo – na jedyny w Gdyni wielotorowy przejazd kolejowy. Znienawidzony przez kierowców, dla mnie wydaje się być punktem must see. Szlabany tutaj opadają dosłownie co kilka minut, a po torach śmigają SKM-ki i pociągi dalekobieżne. Fajne miejsce do trainspottngu. Niezbyt dobry wybór dla tych, co się spieszą.

Dalej ulicą Pucką aż do skrzyżowania z Unruga. Okolica przemysłowa, więc mało zachęcająca do dalszej eksploracji. Chyba, że ktoś ma fioła jak ja. Z przyjemnością przystaję przy składowanych tutaj kontenerach i wypatruję pociągów towarowych. Stukot kół pociągu kojarzy mi się z odległym dzieciństwem, gdy zasypiałam przy odgłosach niedalekiego od domu dworca kolejowego.

Pora wspominki odłożyć na bok, jedziemy dalej. Po prawej stronie majaczy czerwony komin elektrociepłowni gdyńskiej. Powietrze ma tu nieco inny smak, ale w przemysłowo-portowych dzielnicach trzeba się z tym liczyć. Od strony ulicy Puckiej podchodzę bliżej, choć wysoki płot uniemożliwia dłuższy spacer. Trzeba ruszać dalej.

Teraz jazda jest czystą przyjemnością. Wzdłuż ulicy Unruga, aż do Kwiatkowskiego, prowadzą nowe proste ścieżki rowerowe. Pod koniec ulicy skręcam w prawo na estakadę i już jestem w jednym z moich ulubionych miejsc. Pod estakadą znajduje się przystań promu Stena Line i składowiska kontenerów. Rozpościera się też widok na port Gdyni z zupełnie innej perspektywy. Suwnice, dźwigi – wszystkiemu można się przyjrzeć z bliska, podczas pracy. Ma to coś z portowego uroku.

Ostatnia część trasy prowadzi wzdłuż Janka Wiśniewskiego – dość nużący odcinek. Jeżeli mam jeszcze sił, zbaczam w lewo w stronę Nabrzeża Belgijskiego. To tu powstaje Muzeum Emigracji, a latem przypływają ogromne wycieczkowce. Powrót na Wiśniewskiego jest szybki i prosty – ostatnie wyzwanie stanowi wniesienie roweru na wiadukt przy SKM Gdynia – Stocznia.

Za każdym razem, gdy przemierzam tę trasę, odkrywam coś nowego. Przemysłowe i portowe dzielnice mają w sobie niesamowity klimat. Tak jakby śpiące, a mimo to ciągle w ruchu. Jakby zaniedbane, a niezwykle ważne na mapie miasta. Jeżeli znacie podobne miejsca, do których łatwo dojechać rowerem, szepnijcie słówko.

P.S. Pamiętacie, że zarówno w SKM, jak i gdyńskiej komunikacji, przewóz roweru jest bezpłatny?

3x Gdynia >> || Nieznane plaże Gdyni >> || Moja Gdynia >>   

Wiatr, który potarga nawet najlepiej ułożoną fryzurę. Portowe światła, odbijające się w nocnej zatoce. Moja Gdynia pachnie morzem, brzmi jak krzyk mew, mruga rysowanym na ścianie okiem. 

Gdynia jest koloru morskiego. Jak „Tchnienie Wschodu”, mural francuskiego artysty Hopare, którego do Gdyni sprowadziła idea Traffic Design. Piękny obraz powstał na ścianie budynku fundacji wspierającej osoby z autyzmem (Hallera 31A). Hipnotyzuje, przykuwa uwagę, uwodzi kolorystyką. Zanim powstał, najbardziej lubiłam zaglądać do podwórek na rogu Żeromskiego i Świętego Wojciecha. Tam, zza zieleni i osypujących murów, wygląda stoczniowy wąsacz i startują kosmiczne wahadłowce.

Gdynia brzmi jak bluesowe improwizacje. W poszukiwaniu muzyki kroki prowadzą do niepozornego Blues Club, gdzie w każdy wtorek w przytłumionym świetle odbywa się prawdziwa orgia dźwięków. Dla koneserów i laików. Dla ciekawskich również. Kilka kroków dalej – kultowy Klub Muzyczny UCHO. To tu, obuta w moje wysokie glany, poznawałam polską alternatywną scenę muzyczną.

Gdynia to również miasto słowa. Książki zagościły w różnych jej zakamarkach już na stałe. Początkowo nieśmiało, wraz z Nagrodą Literacką Gdyni, wychodziły w plener. Teraz zagościły na stałe m.in. na dworcu Gdynia Główna, skąd można je wypożyczyć w Biurze Dworca, pozostawiając w zamian inną książkę.

W kawiarniach i restauracjach zawsze wypatruję półki z książkami. Rozgościły się m.in. w Caffe Anioł, w Vademecum, Cafe Klaps. Ale najchętniej wracam do niezwykłego tytułu, dostępnego w Lavenda Cafe na Starowiejskiej.

Historia Gdyni w wycinkach z gazet. 75 lat bogatych w historyczne wydarzenia oraz fragmenty informacyjnych tekstów, przedstawiające tło społeczne i postęp w rozbudowie miasta. „Gdynia w gazetach” Małgorzaty Sokołowskiej (Verbi Causa, 2011) jest trudno dostępnym tytułem, ale idealnie nadaje się na slow reading przy herbacie. Okazuje się, że niektóre problemy, z którymi miasto boryka się dziś, zwracały uwagę również na samym początku swojego istnienia.

Moja Gdynia to wyrazisty kolor, dobre brzmienia i wciągająca książka. A wszystko możliwe do zlokalizowania na mapie.

Tekst jest częścią „Gdynia zdaniem blogerów”. O nieznanych plażach >> || O Gdyni Jak Malowanej >>